WIAZ GÓRSKI

(Ulmus glabra)

Wiąz należy do najrzadszych gatunków drzew w Puszczy Białowieskiej. Z trzech gatunków wiązów rosnący w Polsce najczęściej występuje wiąz górski, zwany też brzostem. Oprócz niego występuje również wiąz polny i wiąz szypułkowy. Wszystkie trzy gatunki właściwe są dla siedlisk wilgotnych żyznych, ale zdarza się też , że pojedyncze wiązy rosną w lesie świeżym.

W Puszczy Białowieskiej, podobnie jak na całym świecie, dziesiątkuje wiązy tzw. holenderska choroba wiązów, zwana grafiozą od nazwy wywołującego ją grzyba (graphium ulmi). W Białowieskim Parku Narodowym niegdyś rosły wiązy górskie o obwodzie pnia dochodzącym do 470 cm. O jednym z takich wiązów rosnących w oddz. 371 wspomina w książęce "Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej" - drzewo miało mieć 467 cm obwodu - dziś już tak grube wiązy nie rosną na obszarze BPN. Obecnie najgrubsze wiązy ma obwód pnia równy 438cm (wys. drzewa:33m). Natomiast najwyższy znany wiąz górski rośnie przy trasie turystycznej a jego wysokości wynosi 38.4 m.

Wiąz polny i wiąz szypułkowy nie przekraczają 280 cm obwodu pnia i wysokości 30 metrów.

Wiąz górski o największym obwodzie pnia (obw.459cm, wys.37.2)

Najwyższy wiąz górski - 38.4m, obw.416cm (2011r.)

OLSZA CZARNA

(Alnus glutinosa)

Olsza występuje głównie w łęgach olszowo - jesionowych oraz w olsach, gdzie tworzy jednogatunkowy las. Szczególny podziw budzą strzeliste pnie białowieski olsz, zakończone małą koroną. Niektóre źródła podają, że białowieskie olsze dorastają do 40 metrów wysokości przy obwodzie pnia na wysokości piersi przekraczającym 300 cm. Jednak żadne z nich nie wymienia konkretnego drzewa, które miałoby taką wysokość - ja osobiście nigdy tak wysokiej olszy nie spotkałem.

Obecnie najpotężniejsza olsza czarna Puszczy Białowieskiej rośnie w odległym zakątku parku i ma imponujące rozmiary: obwód pnia: 388 cm przy wysokości: 31,6. Żadne wcześniejsze źródło nie wspomina o olszy czarnej rosnące w BPN, która miałaby tak gruby pień (dla przykładu w pracach prof. Falinskiego najgrubsza olsza czarna ma pień o obwodzie 314 cm).

Najwyższa zmierzona przeze mnie olsza czarna miała 39.2m

Przypuszcza się, że wiek maksymalny białowieskich olsz czarnych oscyluje w przedziale 150-200 lat

Najpotężniejsza olsza czarna w BPN (obw.400cm, wys.31.6m) (2015r.)

Najwyższy olsza czarna - 40m, obw.323cm (2014r.)

KLON ZWYCZAJNY

(Acer platanoides)

Białowieskie klony to potężne drzewa. Szczególnie rzucają się w oczy ich pokryte gęsto mchem pnie. Rosną one głównie w lesie świeżym. Wysokości kolumny pnia białowieskich klonów dochodzi do 20 metrów, a całkowita wysokość drzewa może wynosić nawet 37 metrów.

Osobiście zmierzyłem wysokość kilku klonów rosnący w Białowieskim Parku Narodowym. Najwyższy z nich miał 37.2 metrów wysokości przy obwodzie pnia na wysokości piersi 373 cm (2010r.). Jednak najpotężniejszy klon BPN rośnie w innym miejscu - drzewo wygląda pięknie - a jego rozmiary budzą w najwyższym stopniu szacunek: obw. pnia 416 cm (2011r.), wysokość 34,8m. Żadne wcześniejsze źródło nie wspomina o klonie, która miałaby aż tak duży obwód pnia (dla przykładu w pracach prof. Falinskiego najgrubsza klon ma pień o obwodzie 345 cm).

W BPN rośnie co najmniej kilkanaście klonów zwyczajnych, których obwód pnia na wys. 130 cm przekracza 300 cm. Szczególnie pięknie wyglądają korony białowieskich klonów na wiosnę, kiedy ich żółto-zielone korony mienia się w słońcu.

Przypuszcza się, że wiek maksymalny białowieskich olsz czarnych oscyluje w przedziale 150-200 lat

Klon o największym obwodzie pnia w BPN (obw.416cm, wys.34.8m) (2010r.)

Najwyższy klon - obw.272cm, wys. 38.8 m wys. (2013r.)

GRAB ZWYCZAJNY

(Carpinus betulus)

Korony białowieskich grabów tworzą właściwy dach lasu. Grab pod względem pokroju jest najbardziej zróżnicowanym drzewem białowieskich. Korony i pnie tutejszych grabów przyjmują przedziwne kształty.

Pod względem rozmiarów graby ustępują innym drzewom., choć te białowieskie, jak na graby, są potężne. Obecnie obwód pnia najgrubszego graba zwyczajnego na obszarze BPN wynosi 415 cm - ale jest to pień mocno zdeformowany - z potężną narosłą, która znacznie zawyża obwód ( 27 m wysokości). Z grabów o klasycznym - o niezdeformowany pniu - największy obwód zantowany to 322 cm.

Podczas swoich wędrówek spotkałem graba o wys.34.2m i jest to jak narazie rekord.

Maksymalny wiek białowieskich grabów to ok. 150-200 lat

Grab o zdeformowany pniu (obw.415cm, wys.27m) (2007r.)

Najgrubszy grab o klasycznym pniu (obw.325cm, wys. 26.2)

OSIKA

(Populus tremula)
Osika jest jednym z dwu przedstawicieli we florze puszczy rodzaju topola. Według literatury największe osiki dorastają do 40 metrów wysokości i dochodzą w obwodzie pnia na wysokości piersi do 300 cm, przy wieku 180 lat.Najwyższa zmierzona przeze mnie osiaka miała 42m. Obecnie najgrubsza osika ma pień o obwodzie 413 cm (2011r.)

Osika o największym obwodzie pnia - 412cm , wys. 36.2m(2009r.)

BRZOZY

W Puszczy Białowieskiej występują 4 gatunki brzóz: brodawkowata, omszona, karpacka i niska. Największe rozmiary osiąga brzoza brodawkowata: do 30 metrów wysokości i ok.300 cm obwodu pnia, nieco mniejsza jest brzoza omszona: do 30 metrów wysokości i ok. 230 cm obwodu pnia na wysokości piersi. Najgrubsza brzoza brodawkowata, jaka udało mi się znaleźć, ma obwód pnia równy 320 cm(2011r.), ale jest to drzewo martwe, natomiast najwyższa miała 37.8m

Brzoza brodawkowata o największym obowdzie pnia (obw.320cm-2011r.)

Najwyższy brzoza brodawkowata - 37.8m(2012r.)

WIERZBY

W Puszczy Białowieskiej występuje 15 gatunków wierzb, ale żaden z nich nie osiąga pomnikowy rozmiarów i głównie występują one w dolinach puszczańskich rzek.

JODŁA ZWYCZAJNA

(Abies alba)
Jodła występuje tylko w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej w uroczysku Cisówka oraz w uroczysku Hubar. Większość naukowców przyjmuję, że stanowiska te są pochodzenia naturalnego. Nigdy nie stwierdzono jej występowania na terenie BPN-u.

CIS POSPOLITY

(Taxus baccata)
Cis obecnie nie występuje w stanie dzikim na trenie Puszczy Białowieskiej. Niegdyś cis miał swe jedyne stanowisko w uroczysku Nieznanowo, gdzie pod koniec XIX wieku rosły jeszcze dwa niewielkie krzewy. Po I wojnie światowej poszukiwana cisa na terenie Nieznanowa nie dały rezultatu. Nigdy nie stwierdzono jego występowania na terenie BPN-u.